Tuberculosis (TB) หรือ วัณโรค เป็นสาเหตุการตายของประชากรโลกปีละประมาณ 3 ล้านคน และเป็นสาเหตุให้คนไทย เสียชีวิตสูงเป็นอันดับหนึ่งในบรรดาโรคติดเชื้อทั้งหมด การแพร่ ระบาดของโรคเอดส์ในปัจจุบัน ทำให้สถานการณ์ทวีความ รุนแรงมากขึ้น เนื่องจากทำให้มีผู้ป่วยวัณโรคเพิ่มจำนวนมากขึ้น โดยวัณโรคเป็นโรคติดเชื้อที่พบมากเป็นอันดับหนึ่งในผู้ป่วยโรคเอดส์ หากเชื้อวัณโรคที่แยกได้จากผู้ป่วยเอดส์ดื้อต่อยารักษาวัณโรคจะทำให้การรักษาและการป้องกันมีความยากลำบากมากขึ้น ผู้ป่วยมีโอกาสแพร่เชื้อให้คนใกล้ชิดและชุมชน


  ดังนั้นจะเห็นได้ว่านอกจากปัญหาการแพร่ระบาดของโรคเอดส์ การติดเชื้อวัณโรคดื้อยา ปัจจัยอื่นๆ เช่น ปัญหาความยากจน ปัญหาผู้ป่วยขาดการรักษาอย่างต่อเนื่อง ปัญหาการตรวจหาเชื้อวัณโรคทางห้องปฏิบัติการที่ไม่พอเพียงกับความต้องการ ทั้งยังไม่สามารถตรวจได้หลากหลายและคลอบคลุมทุกการทดสอบอาจส่งผลให้เกิดเชื้อวัณโรคดื้อยามากขึ้นในอนาคต ดังนั้นการตรวจวินิจฉัยวัณโรคโดยเฉพาะทางห้องปฏิบัติการที่ได้ผลรวดเร็วและถูกต้อง เป็นส่วนหนึ่งที่จะช่วยผู้ป่วย ทำให้การรักษาวัณโรคเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น ช่วยลดค่าใช้จ่ายในการรักษาที่ไม่จำเป็นหรือไม่ถูกต้อง และสามารถลดความรุนแรงของปัญหาวัณโรคในประเทศได้ในระดับหนึ่ง ทั้งยังช่วยป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อวัณโรคโดยเฉพาะเชื้อวัณโรคดื้อยาจากผู้ป่วยสู่ชุมชน

เชื้อวัณโรค (Mycobacterium tuberculosis) เป็นแบคทีเรียจัดอยู่ในกลุ่มมัยโคแบคทีเรียที่โตช้า ต้องใช้เวลานานในการเพาะเลี้ยงประมาณ 1-2 เดือน วัณโรคติดต่อโดยการหายใจ ประมาณร้อยละ 5-10 ของผู้ที่ได้รับเชื้อจะป่วยเป็นวัณโรค เชื้อวัณโรคส่วนมากก่อโรคที่ปอดแต่สามารถก่อโรคที่อวัยวะอื่นได้ ขึ้นอยู่กับระดับภูมิคุ้มกันของร่างกาย นอกจากเชื้อวัณโรคแล้วยังมีเชื้อในกลุ่มมัยโคแบคทีเรียตัวอื่นๆ ที่สามารถก่อโรคคล้ายกับเชื้อวัณโรคได้ในผู้ที่มีความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกันโดยเฉพาะผู้ป่วยเอดส์ การตรวจวินิจฉัยวัณโรคที่ถูกต้องในปัจจุบันอาศัยการตรวจหาเชื้อทางห้องปฏิบัติการโดยการเพาะเลี้ยงเชื้อเป็นสำคัญ วิธีนี้แม้จะให้ผลถูกต้องแต่ต้องใช้เวลานานประมาณ 2-4 เดือน จึงจะสามารถรายงานผลได้ ซึ่งไม่ส่งผลดีนักในการวางแผน และติดตามการรักษา

  การบริการตรวจหาเชื้อวัณโรคและมัยโคแบคทีเรียแบบทราบผลเร็ว (Fast Track) เกิดขึ้นจากความร่วมมือระหว่างคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล และ ศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ (BIOTEC) สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ การตรวจนี้จะเป็นการผสมผสานระหว่างวิธีทางอณูชีววิทยาที่พัฒนาจากงานวิจัยที่ได้รับการสนับสนุนจากสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติและคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล ร่วมกับวิธีการเพาะเชื้อด้วยเครื่องเพาะเชื้อระบบอัตโนมัติเพื่อช่วยในการตรวจวินิจฉัยวัณโรคทางห้องปฏิบัติการ โดยจะมีการทดสอบดังต่อไปนี้
   
  • การตรวจด้วยกล้องจุลทรรศน์

  • การตรวจหาสารพันธุกรรมของเชื้อวัณโรคในตัวอย่างตรวจ

  • การเพาะเชื้อด้วยเครื่องเพาะเชื้ออัตโนมัติ

  • การพิสูจน์ชนิดเชื้อจากสารพันธุกรรม

  • การทดสอบความไวต่อยาของเชื้อวัณโรค

การตรวจทั้งหมดจะถูกรายงานผลภายในระยะเวลาเพียง 1 เดือน เร็วกว่่าวิธีเดิมที่ต้องรอนานถึง 2-4 เดือน

ประโยชน์ของการบริการตรวจหาเชื้อวัณโรคและมัยโคแบคทีเรียแบบทราบผลเร็วโดยสรุป:

  • สามารถวินิจฉัยโรคได้อย่างรวดเร็ว

  • ทราบได้ว่าผู้ป่วยติดเชื้อวัณโรคดื้อยาหรือไม่

  • แพทย์วางแผนการรักษาผู้ป่วยได้อย่างถูกต้อง เป็นการช่วยลดการแพร่เชื้อจากผู้ป่วยสู่ผู้ใกล้ชิด และชุมชน

  • เพื่อรวบรวมข้อมูลสถิติต่างๆที่เกี่ยวข้องกับวัณโรค และเชื้อดื้อยาในประเทศไทย อันจะเป็นประโยชน์แก่แพทย์ทุกท่านในการป้องกันและรักษา ผู้ป่วยและประชาชนในชุมชนที่รับผิดชอบ

 

 

Copyright © 2010 Microbiology Department, Faculty of Medicine, Siriraj Hospital, Mahidol University. All rights reserved.